در گذشته، نقش پدر در خانواده اغلب به تأمین مالی و حمایت اقتصادی محدود می‌شد؛ اما تحقیقات جدید در روانشناسی کودک و رشد مغز نشان می‌دهد که حضور فعال پدر در زندگی فرزند، تأثیرات عمیقی بر رشد عاطفی، اجتماعی و شناختی او دارد. پدران می‌توانند با وقت‌گذرانی مؤثر، بازی، حمایت هیجانی و مشارکت در مراقبت‌های روزمره، یکی از ستون‌های اصلی رشد سالم کودک باشند.
چرا نقش عاطفی پدر اهمیت دارد؟
کودکان با پدرانی حاضر و درگیر، اعتمادبه‌نفس بالاتر، مهارت‌های اجتماعی قوی‌تر و سطح استرس پایین‌تری دارند.
الگوی رفتاری پدر به‌خصوص برای پسران، پایه‌گذار مفهوم مردانگی سالم است.
برای دختران، رابطه مثبت با پدر، نقش مهمی در عزت نفس و شکل‌گیری روابط آینده ایفا می‌کند.
راه‌های حضور عاطفی پدر در زندگی کودک
بازی کردن فعال:
بازی‌های فیزیکی (مثل قلقلک دادن، بغل کردن، کشتی گرفتن ملایم) به رشد بدنی و اعتماد عاطفی کمک می‌کند.
بازی‌های تخیلی یا نقش‌آفرینی، مهارت‌های ذهنی و اجتماعی را تقویت می‌کند.
وقت‌گذرانی روزمره، نه فقط مناسبتی:
مشارکت در کارهای ساده مثل حمام‌کردن، غذا دادن، یا بردن کودک به پارک.
حضور روزانه—اگر کوتاه—پیام قدرتمندی از علاقه و اهمیت برای کودک دارد.
گفت‌وگوی عاطفی با کودک:
حرف‌زدن درباره احساسات، حتی در سنین پایین، به کودک کمک می‌کند زبان عاطفی یاد بگیرد.
مثال: «دیدم ناراحت شدی وقتی اسباب‌بازی افتاد. می‌خوای برام تعریف کنی؟»
حمایت از مادر و نشان دادن احترام:
رابطه سالم پدر و مادر، امنیت روانی کودک را تقویت می‌کند.
کودک از مشاهده احترام و همکاری والدین، الگوی رفتار سالم می‌آموزد.
قصه‌گویی و لالایی شبانه:
حتی چند دقیقه گفتن داستان یا گفت‌وگو قبل از خواب، رابطه عاطفی را عمیق می‌کند.
موانع رایج و راه‌حل‌ها
مشغله کاری زیاد: اختصاص دادن زمان کوتاه اما با کیفیت (بدون موبایل، تمرکز کامل)
عدم اعتماد به نفس در مراقبت از کودک: با تمرین و مشارکت روزمره، این اعتماد به‌مرور شکل می‌گیرد
نگرش فرهنگی سنتی: آموزش و گفت‌وگوی زوجین درباره نقش‌های والدینی نوین می‌تواند نگرش را تغییر دهد
پدر بودن، تنها به حضور فیزیکی یا نقش اقتصادی محدود نمی‌شود. حضور عاطفی، حمایتی و فعال پدر، یکی از عوامل کلیدی در ساختن کودکی سالم، شاد و تواناست. هر لحظه تعامل پدر با فرزند، فرصتی برای پرورش انسان فردا است.
